Wat is hooggevoelig

 

(Hoog)sensitieve kinderen (of (hoog)gevoelige kinderen) zijn geboren met de neiging veel dingen op te merken in hun omgeving en diep te reflecteren alvorens te handelen. Daardoor zijn zij vaak invoelend, slim, intuïtief, creatief, nauwgezet en gewetensvol. Ze worden sneller overweldigd door een hoog volume of grote hoeveelheid prikkels ineens. Dit proberen ze te vermijden en zodoende lijken ze verlegen of ‘de spelbreker’. Wanneer ze de overprikkeling niet kunnen voorkomen lijken ze ‘snel overstuur’, en ’overgevoelig’.

(bron: 'Het hoogsensitieve kind', Elain N.Aron)



Hooggevoelige kinderen zijn op zoek naar het grote geheel. Ze proberen hun ervaringen in het geheel te omvatten. Dat doen ze door aan hun ervaringen emoties te koppelen en gebruik te maken van hun zintuigen. 20% van alle mensen is hooggevoelig. In een gemiddelde klas betekent dit 4-6 kinderen. Hooggevoeligheid is geen stoornis zoals ADHD, Asperger, of autisme. Maar vaak krijgen deze kinderen, onbedoeld, wel een van deze labels opgeplakt. Dit heeft te maken met het feit, dat wanneer een hooggevoelig kind teveel indrukken opdoet, hij daarvan overprikkeld raakt.

Een voorbeeld: een hoogsensitief kind zit in de klas. Zijn naam is Simon. De leerkracht deelt blaadjes uit, vertelt ondertussen welk werk de kinderen moeten maken en loopt dan terug naar zijn plaats. Ondertussen zit de buurman van Simon zijn potloden te slijpen, wordt er naast hem gegiecheld, en valt verderop in de klas een la. Simon kijkt naar zijn blaadje en weet niet wat hij moet doen. Doordat er veel afleiding om hem heen was, de leerkracht niet zijn aandacht heeft gevraagd voor de uitleg, heeft hij niet gehoord wat er van hem verwacht wordt. Simon besluit zijn werk weg te leggen. Na een tijdje merkt de leerkracht dat Simon niet aan het werk is. Hij vraagt Simon waarom hij zijn werk niet maakt. Simon durft niet te zeggen dat hij zijn werk niet snapt. Hij zegt daarom dat hij geen zin heeft. De leerkracht reageert geïrriteerd en zegt dat Simon zijn werk moet maken. Hij denkt daarbij: “dit is de zoveelste keer dat Simon zijn werk weigert te maken. ” Dit is een van de reacties die hooggevoelige kinderen ten deel valt. Omdat ze goed willen doen, willen ze van voor tot achter weten wat er van ze verwacht wordt. Wanneer ze dit niet weten, kunnen ze besluiten het werk niet te maken, of af te raffelen. Grote kans dat Simon de irritatie van zijn meester merkt. Hij voelt zich daar erg ongemakkelijk bij. Hij ontwikkelt hierbij stress.

Wanneer een hooggevoelig kind teveel stress ervaart, kan het woede-uitbarstingen krijgen, huilbuien of zich juist heel erg terugtrekken. Als deze stress regelmatig plaatsvindt en het kind niet de kans krijgt zichzelf weer op te laden, te ontspannen, dan wordt de reactie op de overprikkeling chronisch. Een kind dat continue in lawaai zit, terwijl het gevoelig is voor geluid, kan zich op den duur niet meer ontspannen en dit merk je aan het gedrag van het kind. En zo is een gedragsprobleem geboren. In de klas kan een leerkracht op een makkelijke manier de aandacht van de kinderen vragen, zodat de uitleg die gegeven wordt ook binnenkomt. Wanneer een hooggevoelig kind niet direct aan zijn taak begint, helpt het, het kind te vragen waar het tegenaan loopt. Wordt de opdracht helemaal begrepen, of vindt het kind de opdracht moeilijk? Bij jongere kinderen moet je vaak even doorvragen om te snappen waarom ze iets niet doen. Dit is belangrijk, omdat een hooggevoelig kind normaal dus goed wil doen, zich aan de regels houdt en doet wat er van hem gevraagd wordt.

De zintuigen van een hooggevoelig kind zijn verscherpt. Ze nemen intens waar vanuit hun gevoelsbeleving. Sommige kinderen zijn gevoelig voor geluid. Zij houden er niet zo van mee te doen met een drukke muziekles, ze kunnen zich niet concentreren tijdens hun werk als er naast hen iemand zit te kletsen en bij de schoolviering willen ze het liefst achteraan zitten met de handen voor hun oren. Aan de andere kant kan een hooggevoelig kind intens genieten van rustige muziek, geluiden in de natuur en het voorlezen van een verhaal door de juf. Andere kinderen zijn gevoelig voor licht en kleur. Ze hebben gauw last van scherp zonlicht en felle kleuren. Zij kunnen juist erg genieten van zacht licht, een mooie zonsondergang en ze kunnen je zo vertellen welke kleuren passen in je woonkamer.

Een groot aantal hooggevoelige kinderen is beelddenker. Zij denken in beelden in plaats van woorden. De verwerking van beelden gaat veel sneller dan de verwerking van taal. Ons onderwijssysteem bestaat grotendeels uit taal. Beeld denkers moeten al deze taal eerst omzetten in beelden. Daarbij kan het dus voorkomen dat zij nog het eerste deel van een uitleg aan het verwerken zijn en het tweede gedeelte dus niet hebben meegekregen. Ook betekent het, dat ze moeite hebben met het talige gedeelten in de rekensommen. Ze hebben het nodig alles in een context te zien.

Een aantal kinderen is gevoelig voor geuren. Dit kunnen zowel de parfums uit wasmiddelen zijn, als de aftershave van hun vader. Een parfum molecule wordt door het lichaam slecht afgebroken, waardoor hooggevoelige kinderen allerlei vage klachten kunnen krijgen. Dit varieert van luchtweg problemen, tot hoofdpijn, buikpijn, en andere verschijnselen.

Tot slot de gevoeligheid voor sfeer. Een hooggevoelig kind voelt spanning en andere energie aan. Wanneer zijn ouders bijvoorbeeld ruzie hebben gemaakt, voelt het kind dit. Maar ook kan het aan iemand voelen wanneer een persoon heel blij is.. Elke hooggevoelig kind heeft zijn eigen gevoeligheden. Soms heeft het een voorkeur voor een bepaalde gevoeligheid maar meestal is er sprake van meerdere gevoeligheden.